Wykład online z cyklu Bydgoskiej Akademii Sztuki

Rozrywka była i jest ważnym aspektem życia służącym wypoczynkowi i przyjemności. Wbrew pozorom w Bydgoszczy w XIX i na początku XX wieku mieszkańcy mieli dużo możliwości na atrakcyjne spędzenie czasu wolnego. Miejscami, które bez wątpienia cieszyły się największą popularnością były lokale gastronomiczne, rozmaitej klasy, od tanich barów, po ekskluzywne restauracje. Atrakcją wielu z nich, były codzienne koncerty w wykonaniu wynajętych muzyków. W lokalach częstokroć znajdowało się ogólnodostępne pianino, na którym klienci mogli grać uprzyjemniając spotkanie towarzyskie. Restauratorzy starali się, aby dysponować wydzielonymi pokojami, w których mogli regularnie spotykać się członkowie licznych stowarzyszeń branżowych czy hobbistycznych. Na przykład szachiści rozgrywali turnieje w restauracji przy Starym Rynku.
Szczególnie cenionym miejscem rozrywki był teatr miejski, który od 1824 roku miał siedzibę przy placu Teatralnym. Jego ostatni gmach z 1896 roku bardzo nowocześnie urządzony, z ruchomą sceną, na trwałe zapisał się w historii miasta. Publiczność mogła tutaj oklaskiwać wielu znamienitych artystów tak miejscowych, jak i m.in. berlińskich. W czasach Brombergu w mieście nie powstała filharmonia za to aula ówczesnej Szkoły Realnej przy ul. Grodzkiej 18 (obecnie siedziba Seminarium Duchownego) pełniła rolę sali koncertowej. Jednak wyjątkowo atrakcyjnymi miejscami były établissement czyli kompleksy ogrodowo-restauracyjne z rozbudowaną infrastrukturą służącą rozrywce i rekreacji. Było ich blisko 20. Najmniejsze zajmowały powierzchnię zaledwie kilkuset metrów, inne nawet 2,5 hektara jak kompleks przy siedzibie Bractwa Strzeleckiego przy ul. Toruńskiej. Poza częścią gastronomiczną posiadały zaplecze umożliwiające profesjonalną organizację spektakli, koncertów, czy zabaw tanecznych. Ich atutem były ogrody z infrastrukturą sprzyjającą rekreacji na świeżym powietrzu, na którą składały się na przykład muszle koncertowe, kręgielnie czy zjeżdżalnie. Kompleksy te realizowały bogaty program funkcjonalny pełniąc ważną rolę kulturotwórczą. Odbywały się tu imprezy, spektakle, występy z udziałem tak lokalnych artystów jak i wykonawców z terenu Niemiec, zwłaszcza Berlina, Austrii czy Włoch.
Wynalazek kinematografu sprawił, że na mapie miejsc służących rozrywce pojawiły się teatry świetlnych obrazów jak początkowo określano kina. Tych w Bydgoszczy przed I wojną światową funkcjonowało pięć.
Wspominając niegdysiejsze miejsca rozrywki bydgoszczan, którzy żyli w czasach Brombergu odbywamy podróż do miejsc, w których toczyło się życie towarzyskie, w większości nieistniejących i zapomnianych, które sprawiały że miasto rozbrzmiewało gwarem i muzyką.

Bogna Derkowska-Kostkowska, historyk sztuki, kierownik Pracowni Dziedzictwa Kulturowego Kujawsko-Pomorskiego Centrum Kultury w Bydgoszczy.
Specjalizuje się w badaniach nad historią architektury i urbanistyki Bydgoszczy XIX i 1. poł. XX wieku, a także lokalnego środowiska budowlanego, historii bydgoskiego przemysłu oraz zmian nazewnictwa ulic. W 2016 r. wydała książkę pt. Bydgoszczanin i budowniczy. O Józefie Święcickim, architekturze i Bydgoszczy 1859-1913. Ponadto jest autorką wielu monograficznych artykułów. Była członkiem eksperckiej grupy lokalnej konsultującej tworzenie szlaku bydgoskiego dziedzictwa przemysłowego (TeH2O) w ramach europejskiego projektu SHIFT-X.

Wykład online, emisja: od 10.02.2021 do 10.03.2021