(chęć rozumienia jest aktem oporu*) Katarzyna Szeszycka
To najnowsza z cyklu wystaw Szeszyckiej opartych o rozbudowywaną serię obrazów malarskich i wideo pod wspólnym tytułem Nocą będę opisywał słońca. Został on zaczerpnięty z książki Borisa Cyrulnika, propagatora idei resilience. Nazwa nie ma jeszcze w języku polskim odpowiednika w pełni oddającego jej znaczenie. Resilience to odporność, sprężystość, prężność, elastyczność i siła potrzebne, aby przeżyć kryzys, podnieść się i iść dalej. Cyrulnik w swoich badaniach przygląda się twórczości jako istotnemu czynnikowi procesu resilience.
Tą wystawą artystka domyka proces konfrontowania się ze swoją stratą i odbudowywania się po niej.
*tytułowe słowa pochodzą z książki Borisa Cyrulnika La nuit, j’écrirai des soleils, Wydawnictwo Odile Jacob, 2019 w tłumaczeniu dra Łukasza Świerszcza (Uniwersytet Szczeciński).
Katarzyna Szeszycka – ur. 1983. Malarka, artystka interdyscyplinarna. Autorka kilku serii malarskich m.in: Adolescent, Devoid, Volcano area, Empty Landscapes, The Dim Light, Pełnia realizacja. Tworzy przestrzenne realizacje odnoszące się do granicy percepcji: The Model of Swarm (2019) Białe rośliny (2014/15). Jest związana ze szczecińską sceną graffiti. Współtworzy niezależną FREEDOM GALLERY. Jest profesorą na szczecińskiej Akademii Sztuki.
Widmowość i widmontologia są quasi-pojęciami zaproponowanymi przez Jacquesa Derridę. Zdaniem filozofa, widma działają przez pozornie sprzeczne tryby. Pojawiają się i znikają, a następnie powracają jako zjawy tego, co odeszło, minęło lub zostało utracone, ale mogą też być zjawami tego, co ma nadejść. Widma manifestują minioną przeszłość i ujawniają nieznaną przyszłość. W obu przypadkach mamy do czynienia z powtarzalnością1. Warunkuje ona to, co nazywa się nawiedzaniem – Derrida nadaje filozoficzny sens temu potocznemu czy literackiemu terminowi. Ze względu na to, że widmo nie jest jakimś bytem – ani jest, ani nie jest – żadna nauka pozytywna o nim nie jest możliwa. Derrida gra z jej ideą, postulując widmontologię jako bardziej źródłową i ogólniejszą od wszelkiej ontologii, teologii, eschatologii2. Operuje ona przez materializację i dematerializację, ucieleśnienie i odcieleśnienie, ale nie są to przeciwstawne działania, raczej równoległe i sprzężone tryby nasilającego uwidmowienia rzeczywistości.
Tworząc malarskie widma, Szeszycka dokonuje znamiennego przesunięcia. Zazwyczaj widmowość jest stosowana do sfery kultury – powodem jest to, że głównym środkiem uwidmowienia jest nowoczesna technologia, a przede wszystkim media3. Wykraczając poza takie wąskie użycie, Szeszycka proponuje widmontologię natury i człowieka jako gatunku dążącego do swojego zniknięcia.
Jednocześnie – i to chyba jest najbardziej niesamowite – wystawa artystki dotyka osobistego doświadczenia.
Według Derridy widmontologia warunkuje również pracę żałoby, gdyż widmo jest powracaniem tego, kto odszedł lub co odeszło, oraz pracy pamięci, która działa przez ich powracanie. Wystawa Katarzyny Szeszyckiej jest pracą żałoby i pamięci związaną z jej ojcem. W moim odczuciu, artystka wypracowuje tu formę pewnej tajemnicy – którą proponuję nazwać pamięcią lasu.
(fragment tekstu) Jarosław Lubiak, Pamięć lasu – Katarzyna Szeszycka i widma natury
1Jacques Derrida, Widma Marksa. Stan długu, praca żałoby i nowa Międzynarodówka, przeł. Tomasz Załuski, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016.
2 Tamże, s. 31, 93.
3 Tamże, s. 93–95. Por. też Andrzej Marzec, Widmontologia. Teoria filozoficzna i praktyka artystyczna ponowoczesności, Bęc Zmiana, Warszawa 2015, s. 126–127.
Współorganizatorem wystawy jest Trafostacja Sztuki w Szczecinie.
koordynacja: Karolina Leśnik-Patelczyk
Wystawie towarzyszy KATALOG.
W powstaniu projektu pomogli:
Jacek Frankowski
Bartosz Wójcicki (Pushka Studio)
Pavlo Javorskyi (Video Grill)
Andrzej Mikosz Webber (Dobrzewiesz Nagrania)
Partnerzy Projektu:
Fundacja OFFmarina | Raubo i Wspólnicy | Marina Development
Stowarzyszenie Jadwiga 2
Akademia Sztuki w Szczecinie
Towarzystwo Przyjaciół Muzeum Narodowego w Szczecinie
Calbud Nieruchomości
Zadanie publiczne jest współfinansowanie ze środków otrzymanych z budżetu Województwa Zachodniopomorskiego.
Zadanie współfinansowane ze środków Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Szczecinie.
Początek 06.02.2024, godz. 18.00
ul. Gdańska 20
Koniec 24.03.2024
